Krystyna Janina Wincenta Różyska (zd. Tołłoczko, Krystyna Tołłoczko-Różyska) - architekt, plastyk.
Członek SARP O. Kraków.
Absolwentka Wydziału Architektury Politechniki Lwowskiej (1938). Status architekta twórcy (1980).

Autorka m.in.:
- dom studencki "Amor" w Lublinie (1949) - współautor Anna Górska;
- Pawilon Wystawowy BWA (obecnie Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki), Pl. Szczepański 3, Kraków (1964) - współpraca: Antoni Hajdecki, Stefan Borzęcki;
- Akademickie Centrum Kultury "Chatka Żaka" w Lublinie (1962-65);
- Pomnik Wdzięczności w Koszalinie (1967) - współautor Józef Różyski.

Członek SARP O. Lwów (przed 1939).
Członek SARP O. Kraków (po 1945).

Odznaczenia m.in.: Złoty Krzyż Zasługi (1969), Srebrna Odznaka SARP (1956, 1968), Złota Odznaka SARP (1981).

Żona architekta Józefa Różeckiego (1898-1974).

Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

************************************************************
WSPOMNIENIE

Pamięci Koleżanki Krystyny Tołłoczko-Różyskiej 1909-2001

W dniu 1 października 2001 r. pożegnaliśmy na Cmentarzu Rakowieckim w Krakowie Krystynę Tołłoczko-Różyską, architekta i plastyka.
Postać to niezwykła ze względu na ogromną aktywność zawodową i jakość swych projektów – w pełni zasługuje, aby zachowały Ją w pamięci młodsze pokolenia architektów. Jedna z naszych koleżanek nazwała Ją Architektem Niezłomnym. Architektura bowiem była Jej główną pasją, nie tylko zawodem, a jak wielkie były bariery, które pokonywała siłą charakteru, mogą potwierdzić nasze koleżanki, bardzo nieliczne w tym zawodzie, które zaraz po wojnie stanęły do rywalizacji z kolegami architektami. Krystyna ustanowiła absolutny priorytet swej pracy nad sprawami rodziny, kwestią swego słabego zdrowia, rezygnacją z wypoczynku.
Dzieciństwo i młodość spędziła we Lwowie, gdzie ojciec Jej, Stanisław Tołłoczko – profesor chemii na Uniwersytecie Lwowskim, dbał o Jej zdrowie tak, że po kolejnych operacjach stawów nóg mogła z nim jeździć na nartach i grać w tenisa. W trakcie zawieruchy wojennej musiała opuścić Lwów. Osiadła wraz z mężem, Stanisławem Różyskim – profesorem Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w Zakopanem. Została współtwórcą filii krakowskiego Miastoprojektu, organizując pracownię projektową w swoim mieszkaniu. Wyszła na spotkanie powojennemu zapotrzebowaniu nie tylko na projekty budynków, wnętrz, mebli, ale nawet ubrań, butów i biżuterii.
Jej niezłomność można było poznać po tym, jak dzielnie omijała nielubiany socrealizm – najchętniej projektowała obiekty górskie, takie jak schronisko na Szyndzielni ze stacjami kolejki linowej. Po przeprowadzeniu się do Krakowa, gdzie prof. Różyski prowadził Katedrę na ASP, Krystyna otrzymała znaczący projekt przebudowy pierzei starych kamienic przy placu Szczepańskim i Plantach oraz ich adaptację na Pawilon Wystawowy Sztuki, ochrzczony potem Bunkrem Sztuki – nazwą niezbyt lubianą przez autorkę.
W Biurze Projektów Budownictwa Ogólnego Krystyna wykonała szereg projektów, głównie dla Krakowa. Między innymi: Osiedle Krowodrza, budynek mieszkalny przy Rzeźniczej 20-21, pawilon handlowy w Krowodrzy, budynek biurowy Przemysłu Azotowego przy alei 3 Maja, kawiarnia hotelu “Monopol” przy ul. Waryńskiego, pawilon wystawowy BWA, Klub Aktora SPATiF, biura “Orbisu” przy placu Szczepańskim 3; budynek WUF przy ul. Opolskiej 35; pawilon handlowy nr 10 i 121 na Osiedlu XXX-lecia PRL oraz budynek przy Weteranów Wojny w Zakopanem
Została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Odznaką SARP. Należy przypuszczać, że niechętnie odchodziła na emeryturę. Pracowała jeszcze długo jako weryfikator projektów, służąc młodszym kolegom swym ogromnym doświadczeniem zawodowym.
Od kilku lat nie opuszczała mieszkania, potem łóżka. Pamiętam Jej biedną rękę zakutą w usztywniającą protezę, w której z trudem trzymała długopis. Nie przeszkadzało to Jej jednak w podejmowaniu nowych zadań. Była to współpraca z PTTK w organizowaniu wystaw i seminariów, np. “O starych schroniskach górskich”.
Jej niezwykły, ciągle młody umysł, świetna pamięć, zdolność kierowania młodszymi “ochotnikami”, choćby tylko przez telefon, uczyniły możliwym opracowanie genealogii kilku starych rodów polskich, swoich – Tołłoczków, naszych – Joskłowskich i Sędzirów. Uczulała nas, swoje młodsze kuzynki, na konieczność pamięci o przodkach.
Bardzo nam będzie brakowało Ciebie, Krystyno - Architekcie Niezłomny.

Spisała po rozmowach z gronem przyjaciół Krysi,
Madzia – Jadwiga Gajewska-Karpiel

Zobacz karty obiektów tego architekta:

• Antoni Hajdecki, Krystyna Janina Różyska (Tołłoczko-Różyska), Stefan Borzęcki - Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, Kraków (1959)