Piotr Wicha - architekt, urbanista.
Członek O. Warszawskiego SARP (od 1971). Członek Mazowieckiej Okręgowej Izby Architektow RP. Członek TUP.
Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (1971). Status architekta twórcy (1981).

Autor m.in.:
- zespół mieszkaniowy, Al. Komisji Edukacji Narodowej 96, Warszawa - współautorzy: Katarzyna Cyrych, Bożena Góralska, Michał Grabarczyk, Piotr Kalbarczyk, Janusz Szymański;
- kościół Wniebowzięcia NMP, Al. Komisji Edukacji Narodowej 101, Warszawa (1980) - współautorzy: Zbigniew Badowski, Marek Budzyński;
- STOEN - budynek techniczno-biurowy stacji energetycznej Stegny, Pory 80, Warszawa - współautorzy: B. Góralska, Krzysztof Guraj, P. Kalbarczyk, J. Szymański, Marta Tymowska-Wicha.

Konkursy m.in.:
- na projekt zestawu stoisk przedsklepowych, kiosków kiermaszowych i stałych dla handlu i gastronomii z przeznaczeniem dla Warszawy (1970) - współautorzy: Olgierd Jagiełło, Ewa Witaszewska, Jerzy Rudzki - III nagroda równorzędna;
- na centrum handlowo-usługowe osiedli Winogrady w Poznaniu (1971) - współautorzy: Andrzej Dzierżawski, Zbigniew Pawelski, Andrzej Skopiński, Halina Świergocka-Kaim, Jerzy Semeniuk - wyróżnienie równorzędne;
- SARP nr 599 - na koncepcję programowo-przestrzenną Centrum Usługowego Natolin w Warszawie (1977) - współautorzy: Kamila Staszko, Jerzy Szczepanik-Dzikowski, Jan Bruliński - wyróżnienie specjalne;
- SARP nr 480 - na projekt koncepcyjny urbanistyczno-architektoniczny dzielnicy Fordon Brdy-Ujście w Bydgoszczy (1972) - współpraca - autorzy: Jacek Cybis, O. Jagiełło, Leszek Kraus, Piotr Matuszewski, Jan Mroziński; współpraca: Zbigniew Wetesko, Grażyna Bójnowska, Joanna Golde, Jolanta Kaller, Piotr Wicha, Andrzej Szkop, J. Szczepanik-Dzikowski -wyróżnienie I stopnia równorzędne;
- na rozwiązanie koncepcji programowo-przestrzennej zespołu mieszkaniowego Lubostroń w paśmie Skotniki w Krakowie (1984) - współautorzy: O. Jagiełło, J. Szczepanik-Dzikowski; współpraca Jolanta Durawa, Janusz Falkiewicz, Grażyna Ordynowska - II nagroda;
- SARP nr 678 - na opracowanie koncepcji planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego dzielnicy mieszkaniowej Strzeszyn w Poznaniu (1986) - współautorzy: J. Falkiewicz, Janusz Szymański; współpraca: Maria Koncewicz, Hanna Tobołowa - I nagroda.

Członek Prezydium ZG SARP (1981-84). Wiceprezes ZO SARP (1990).

Odznaczenia m.in.: Srebrna Odznaka SARP (1985, 1988, 2006 - pośmiertnie), Złota Odznaka SARP (2006 - pośmiertnie).

Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

*********************************************************************
Wspomnienie

Mało jest architektów i urbanistów, u których wielkiemu talentowi towarzyszy racjonalizm i pasja społeczna, a elegancji rozwiązań – dążenie do jasnego, bezkompromisowego zrealizowania idei.
Takim twórca był Piotr Wicha. Swój zawód traktował jednocześnie jako misję. Pasjonowała go budowa miast, a przede wszystkim miejsc, w których przebywać i mieszkać będą ludzie.
Społeczny charakter misji architekta był dla Piotra oczywisty – od dyplomu na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1971 roku, przez dwudziestoletni okres działalności w Pracowni Ursynowskiej, czas projektowania i budowy Ursynowa Północnego i jednoczesną pracę dydaktyczną na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w zespole profesor Haliny Skibniewskiej (1975-1981). Z tego okresu pochodzą ważne realizacje ursynowskie: m.in. Dom Sztuki. Piotr Wicha był wówczas członkiem kierowanego przez Marka Budzyńskiego zespołu projektowego, która to ekipa zaprojektowała nagrodzone (przez Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska) osiedla Ursynowa Północnego (1974), Osiedle Młodych w Nowym Dworze Mazowieckim (1979), a także plany Północnego Pasma aglomeracji warszawskiej (Jabłonna, Chotomów, Nowy Dwór). Plan Chotomowa, w którym wkład Piotra Wichy był szczególnie istotny, wielokrotnie publikowano, stanowi wybitne dzieło urbanistyczne.
Prace urbanistyczne Piotra Wichy wyróżniają się połączeniem dążenia do teoretycznej doskonałości z walorami realizacyjnymi i ekonomicznymi. Plany regulacyjne Powsina (1984), Centrum Konstancina-Jeziorny (1987-1990), Konstancina-Czarnowa (1993), Góry Kalwarii (1993) są tego przykładem. Właściwa Piotrowi ideowa i formalna klarowność znalazła ukoronowanie w planie Strzeszyna w Poznaniu (konkurs wygrany w 1986 r, plan 1986-1990). Piękno i racjonalizm tego rozwiązania wyróżniają ten plan nawet spośród innych znakomitych planów Piotra, zasługują na trwałe miejsce w historii budowy polskich miast.
Piotr dążył do materialnego realizowania swoich projektów urbanistycznych. Efektem wygranego w 1994 r. konkursu na Plac Europy (u zbiegu Al. Sobieskiego i Al. Sikorskiego w Warszawie) i wykonanego potem planu regulacyjnego tego nowego placu stał się niezwykle interesujący budynek centrali energetycznej STOEN. Świetny projekt i realizacja (z doskonałymi wnętrzami) stał się zaczątkiem kontaktów z inwestorem, owocował następną realizacją - budynkiem przy ul. Oszmiańskiej. Kolejnym przykładem projektu urbanistycznego skutkującego realizacjami architektonicznymi jest plan regulacyjny Centrum Konstancina-Jeziorny, na kanwie którego Piotr projektuje zbudowane później – Bank Spółdzielczy, Rzemieślniczy Dom Towarowy, siedzibę PZ Timed – obiekty (w szczególności bank) – o zdecydowanej architekturze i charakterystycznej dla Piotra kompozycji brył.
Kolejnymi budynkami użyteczności publicznej projektowanymi przez Piotra Wichę są szkoła w Nowym Dworze Mazowieckim (1986) i siedziba Wydawnictwa Tenten przy ul. Śródziemnomorskiej (1994).
W latach 1980-1981 Piotr współpracował z Markiem Budzyńskim przy koncepcji pierwszej wersji ursynowskiego kościoła.
W latach 1996-2003 r. Piotr projektował wschodnią stronę Alei KEN – nowego centrum Ursynowa Północnego, powstającego na terenie wyrwanym komunikacji, dzięki zwężeniu szerokiego początkowo obszaru przeznaczonego na arterię. Powstało w tym miejscu największe urbanistyczne i architektoniczne dzieło Piotra Wichy – spółdzielcze osiedle mieszkaniowe, wiążące kameralne, obniżające się stopniowo zielone podwórka z miejskim frontem od strony Alei. Nasuwają się tu porównania z najwybitniejszymi osiągnięciami polskiej międzywojennej architektury mieszkaniowej – z kolonią Lubeckiego i Staszica wzdłuż ul. Filtrowej. To miejskie osiedle jest ideowym zaprzeczeniem blokowiska. Każda z kolonii jest nieco inna (w kolorze, szczegółach, zarysie), różne są zarówno wielkomiejskie fronty jak i dziedzińce. Wspólna jest idea i ogólny porządek kompozycyjny. Oryginalne szczegóły architektoniczne, eksperymenty materiałowe, perfekcyjność projektu (w tym – doskonałe plany mieszkań) składają się na tę świetną realizację wyróżnioną w 2003 r. nagrodą Ministra Infrastruktury.
Zainteresowania Piotra mieszkalnictwem nie ograniczały się do architektury. Pasjonowały go również problemy społeczne, programowe i ekonomiczne. Był wprost skarbnicą wiedzy dotyczącej Towarzystwa Reformy Mieszkaniowej, przedwojennych projektów mieszkaniowych realizowanych pod opieką BGK. Szereg znajomości i przyjaciół wśród osób o niearchitektonicznych również profesjach (prawników, dziennikarzy, ekonomistów), działalność społeczna i organizacyjna skutkowały rosnącym autorytetem Piotra jako wybitnego specjalisty.
W grudniu 1981 roku, na tydzień przed ogłoszeniem stanu wojennego, Piotr Wicha został wybrany do Zarządu Głównego Stowarzyszenia Architektów Polskich. W tym heroicznym okresie pracy SARP Piotr zajmował się problemami mieszkalnictwa. Był współautorem kolejnych Kongresów Architektury Mieszkaniowej, współautorem wielu inicjatyw i tekstów zmierzających do renesansu mieszkalnictwa w Polsce, w której wówczas królowały molochy scentralizowanych spółdzielni i dyktat budowlanych kombinatów. Zapoczątkowane wówczas mrówcze działania u podstaw, wystąpienia w komisjach sejmowych i Ministerstwie Budownictwa wydawały się pracą syzyfową. Był to jednak początek zmian.
Równolegle Piotr zaangażował się w konstruowanie nowych form organizacyjnych pracy architektonicznej. Był współzałożycielem (w 1984 r.) pierwszej warszawskiej Spółdzielni Pracy Twórczej Architektów i Artystów Plastyków „Espea”. Autorytet zawodowy i społeczny Piotra Wichy skutkował zaproszeniem go jako eksperta i doradcy NZSŻ Solidarność Regionu Mazowsze (1980-1981). W latach 1991-5 był członkiem Miejskiej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej, członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa (1990-93), doradcą przy Ministrze Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa (1990-1993). Był przewodniczącym Sekcji Architektury Miast i Osiedli w Oddziale Warszawskim SARP (1980-1983), członkiem Komisji Praw i Obowiązków Architekta i Etyki Zawodowej Zarządu Głównego SARP (1979-1983), członkiem Prezydium Zarządu Głównego SARP (1981-1985), przedstawicielem SARP w Zespole Budownictwa Komisji Reformy Gospodarczej (1983-1989, członkiem Rady SARP, wiceprezesem Oddziału Warszawskiego SARP (1991-1994), członkiem Komisji do spraw Legislacji Zarządu Głównego Towarzystwa Urbanistów Polskich (1994).
Jako wybitny architekt i urbanista zapraszany był do udziału w sądach konkursowych. Był m.in. jurorem konkursów na Ratusz Bielan, gmach Agory, plan Zachodniego Wilanowa.
Teksty jego autorstwa ukazywały się w „Architekturze”, „Muratorze”, „Przeglądzie Technicznym”, „Życiu Gospodarczym”, „Życiu i Nowoczesności”.
Pasja architektoniczna i zaangażowanie społeczne znalazły realizację w ostatnich pracach Piotra Wichy, zamówieniach uzyskanych w drodze konkursów. Były to obiekty mieszkalnego budownictwa socjalnego dla TBS, zadania niezwykle trudne – wymagające dobrych mieszkań i dobrej architektury przy bardzo ograniczonym budżecie. Dwa piękne domy TBS – przy ul. Św. Stanisława na Woli i ul. Szaserów na Grochowie (nagrodzone przez Ministra Infrastruktury w 2005 r.) są takimi właśnie rozwiązaniami, wykonanymi z utrzymaniem niezwykłej dyscypliny projektowej i ekonomicznej, świetnie zaprojektowane mieszkania, doskonałe detale, znalazły uznanie wśród specjalistów i inwestorów. Podobnie perfekcyjne były kolejne projekty Piotra dla TBS (prace konkursowe na domy przy ul. Chłopickiego, ul. Wiarusów i Zapałczanej na Pradze, wygrany konkurs na osiedle TBS w Gliwicach w 2005 r.). Całkowicie zakończony projekt osiedla w Gliwicach czeka na realizację. Piotr pracował do ostatnich dni, opracowywał koncepcję nowego osiedla TBS, przed kilkoma tygodniami skończył też studium zabudowy mieszkaniowej przy ul. Chełmskiej.
Byłem świadkiem powstawania wielu projektów Piotra. Myślę, że jego piękne szkice i rysunki zobaczymy kiedyś na wystawie i w Muzeum Architektury. Zabraknie ich twórcy – racjonalnego i dowcipnego, erudyty i poety architektury. Brak go już dzisiaj, zawsze gotowego poradzić, wysłuchać, podzielić się spostrzeżeniami – nie tylko na tematy architektoniczne.
W ursynowskich podwórkach przy Al. KEN, koło domów na Szaserów i Św. Stanisława, w poznańskim Strzeszynie odnajdziemy jednak ducha i talent Piotra Wichy. Spotka nas może w kazimierskich wąwozach czy wśród kolekcji lamp …

Andrzej Kiciński